| Terug naar Genre |
 |
|
 |
Rating: Excellent |
Sommige albums zijn niet alleen een product van hun tijd, maar ook een triomf over die tijd. Ze breken door grenzen van genre, stijl en verwachtingspatroon, en blijven decennia later nog steeds verrassen. A Night at the Opera van Queen uit 1975 is zo’n album. Niet omdat het nu eenmaal klassiekers bevat, maar omdat het zich onttrekt aan alles wat voorspelbaar is. Het is niet het werk van een band die zich wil profileren binnen de rockscene, maar van een groep die vastberaden is om het hele spectrum van muziekgeschiedenis naar zich toe te trekken en ermee te spelen als een kind in een theater vol rekwisieten.
Al bij de eerste luisterbeurt valt op hoe radicaal ongelijkmatig het album is, en toch voelt het als een logisch geheel. Queen laveert van campy vaudeville naar snoeiharde gitaaruitbarstingen, van barokke studio-experimenten naar bijna klassiek aandoende zangstukken. Maar nergens voelt het geforceerd. Wat de band hier neerzet is geen stilistische lappendeken, maar een bewuste daad van muzikale vrijheid. Freddie Mercury, Brian May, Roger Taylor en John Deacon zijn geen kwartet dat zich neerlegt bij conventie. Ze gebruiken de studio als een instrument, hun stemmen als lagen verf, en hun ideeën als explosies van fantasie.
Op vinyl komt dat gevoel alleen maar sterker binnen. De manier waarop de songs over de groeven rollen, hoe de dynamiek zich fysiek laat voelen in het trillen van de naald, maakt dit een plaat die tot leven komt in een analoge setting. Nummers openen soms zacht, bijna onschuldig, en ontploffen dan ineens in orkestrale grandeur of vlijmscherpe riffs. En toch verlies je de draad nooit. Elk arrangement is tot in detail uitgewerkt, elk muzikaal gebaar voelt oprecht. Het is de luxe van een band die voor even alles mocht maken wat ze maar konden dromen.
Wat dit album verder zo indrukwekkend maakt, is de gelaagdheid in zowel tekst als klank. Er is humor, zeker, maar nooit ten koste van vakmanschap. Er is bombast, maar altijd gedragen door virtuositeit. De zangpartijen zijn complex, meerstemmig, overdonderend en tegelijk breekbaar. Je hoort vier muzikanten die elkaar uitdagen, versterken, opzwepen. De een trekt de ander naar een hoger plan. En daarin schuilt misschien wel de ware magie van deze plaat: de energie van collectieve ambitie, vertaald naar een muzikaal universum zonder grenzen.
De bekendste song van het album, Bohemian Rhapsody, is inmiddels een monument op zich geworden. Maar ook los van zijn legendarische status blijft het een wonder van structuur, spanning en emotionele kracht. Het is misschien wel de meest gedurfde popcompositie van de twintigste eeuw, niet omdat ze zo groot is, maar omdat ze nergens concessies doet. En die compromisloosheid sijpelt door in de rest van het album. In de subtiele melancholie van Love of My Life, in het uitbundige Seaside Rendezvous, in het vlammende Death on Two Legs. Elk nummer is een nieuw decor, een ander hoofdstuk, een miniatuurwereld op zichzelf.
Maar meer nog dan een verzameling sterke nummers is A Night at the Opera een viering van wat een album kán zijn. Het overstijgt het idee van een verzameling songs. Alles is met alles verbonden. Er is een dramaturgie, een spanningsboog, een gevoel van opbouw en catharsis. De titel is niet zomaar gekozen. Wat Queen hier doet, is opera bedrijven met de middelen van de rock. Niet door zich te verkleden als iets wat ze niet zijn, maar door het theatraal potentieel van hun eigen muziek ten volle te benutten.
Luisteren naar dit album is een ervaring die verder gaat dan waardering alleen. Het is een confrontatie met de kracht van verbeelding. Met de durf om het onmogelijke te proberen. Met de vrijheid om alles te willen zijn. Dat het daarbij soms overdadig is, overdreven, misschien zelfs pompeus, is geen zwakte. Het is de prijs van creativiteit zonder rem. Queen wil hier niet behagen, maar betoveren. Niet passen in het plaatje, maar het kader zelf uitwissen.
A Night at the Opera is geen tijdcapsule, maar een universum op zich. Een album dat zich telkens opnieuw laat ontdekken, dat bij elke luisterbeurt nieuwe kleuren toont. En dat veertig jaar later nog steeds zindert van leven.
= Full Album Play List =
= Track List =
NL_NL
