| Terug naar Genre |
 |
|
 |
Rating: Great |
Het zelden dat platenrecensenten om een “Greatest Hits”-collectie zo’n hoge waardering te geven. Het was vooral Dave Brubeck’s vernieuwende werk in het midden tot het einde van de jaren 50 dat voor velen diende als een introductie tot authentieke jazzmuziek. Zijn composities, geavanceerd als ze waren voor die tijd, waren zo populair en gemakkelijk geaccepteerd door het grote publiek dat je in een vacuüm had moeten leven om niet indirect blootgesteld te worden aan zijn nummers via een of andere media.
Er is geen passender of indrukwekkender manier om te beginnen dan met hun kenmerkende nummer, “Take Five”. Dit klassieke nummer, geschreven in 5/4 door Paul Desmond, definieert het woord “cool”. Desmonds ademende saxofoon is zo rustgevend dat het het ultieme tegengif is voor stress en Joe Morello’s perfect bewegende drumsolo legde de lat hoger dan ooit tevoren door zijn slimme combinatie van een goede techniek en een ultra-perceptieve gevoeligheid voor zijn omgeving. Het hele nummer is onberispelijk. Ze hebben “I’m In a Dancing Mood” niet geschreven, maar ze hebben het zich zeker eigen gemaakt. Het laat Brubeck’s delicate touch op de pianotoetsen horen in het openingssegment, waarna het plotseling escaleert in een snelle latin beat zo soepel dat ze het makkelijk laten klinken (dat is het niet). Het cruist moeiteloos door verschillende tempowisselingen en benut de talenten van elk lid van het kwartet maximaal. Dave’s “In Your Own Sweet Way” is een prachtig pianostuk dat zijn geweldige improvisatievaardigheden benadrukt terwijl zijn spontane creativiteit stroomt en vloeit. Dit is hoe de meeste toetsenisten het liefste zouden willen spelen. Het nummer werd een jazzstandaard die werd gecoverd door onder andere Miles Davis, Bill Evans en Wes Montgomery.
De volgende in de rij is het ongelooflijk energieke arrangement van de groep van het Stephen Foster-relikwie van Americana, “Camptown Races”, waarin Brubeck en Desmond de bekende melodie transformeren in iets magisch. Het werd uiteindelijk een vaste waarde op tv en diende als soundtrack voor de uitzendingen van paardenraces op CBS. De hier opgenomen uitvoering van Dave’s uitmuntende “The Duke” is opgenomen tijdens een concert op het Newport Jazz Festival in 1958 en hun uitvoering op het podium is zo puur dat het niet te onderscheiden is van hun studiowerk, wat hun verbazingwekkende consistentie en onberispelijke professionaliteit benadrukt. De strakheid van de band is onbeschrijfelijk omdat Brubeck in dit nummer de essentie van Ellington’s melodische en ritmische karakteristieken volledig heeft gevangen. Dave’s “It’s a Raggy Waltz” is een heerlijke manipulatie van maatsoorten die nooit zo complex wordt dat het zijn eenvoudige charme verliest. Zoals hij het ooit omschreef, “het is noch een rag noch een typische wals… Een verschuiving van accenten binnen de ¾ maat geeft het een gesyncopeerde kwaliteit die doet denken aan de old-time rag, waarin componisten en uitvoerders noten groepeerden binnen een maat van vier tellen om de indruk te wekken van driedubbele maatsoorten.” Heb je het? Maakt niet uit. Leun achterover en geniet. Morello’s overduidelijke comfort in het werken binnen dit type jazz laat me bij elke luisterbeurt weer versteld staan.
Op Brubeck’s “Bossa Nova U.S.A.” krijg je een zeldzame kans om te horen hoe een echte Bossa Nova beat klinkt en, geloof me, het is heet. Dave verwees ernaar als “een beetje samba met een West Coast drawl”. Wat het ook is, het zal je meeslepen. Ik hoop alleen dat iemand daarbuiten in jazzland de elegante erfenis die deze muzikanten hebben gezaaid en gekoesterd, voortzet voor toekomstige generaties. Wat ze deden met de Broadway show tune “Trolley Song” is een mooi voorbeeld van het nemen van een gemiddelde steen en er een glanzende diamant van maken, in dit geval door er een Zuid-Amerikaanse sfeer aan te koppelen. Hier kun je voelen hoe goed ze op elkaar waren afgestemd omdat elke noot en beat is verenigd in gestolde harmonie. Brubeck noemde zijn nummer “Unsquare Dance” een “les in concentratie”, maar door het onorthodoxe gebruik van handklappen als percussie was het een vanzelfsprekendheid voor moderne danstroepen om aan te pakken. Het nummer demonstreert de vrijheid die hij zijn verbeelding liet om alles te gebruiken wat nodig was om een unieke expressie van zijn kunst te creëren. Zijn sprankelende “Blue Rondo a la Turk” volgt en, in mijn boek, was het de op één na beste “Take Five” om de wereld te laten opstaan en serieus kennis te laten nemen van wat hij aan het doen was. Alles hieraan is subliem en ik ben dol op de zijdezachte overgangen van de groep van het lastige 9/8 thema naar de luie shuffle waar Paul en Dave om de beurt euforische momenten creëren op sax en piano. Dit is waar ik aan denk als men mij vraagt “Wat is jazz?”. De muziek zegt zoveel meer dan mijn nietige woorden ooit zouden kunnen overbrengen. De schijf eindigt met Brubecks “Theme from ‘Mr. Broadway'”, een energiek polyritmisch nummer dat spint en zoemt als een gestroomlijnde sportwagen op een lege snelweg door een weelderig, groen landschap. Of, zoals Dave uitlegde, het heeft “een innerlijke aantrekkingskracht die conflicten en dramatische opwinding creëert op een geraffineerd niveau”.
Als je nieuw bent in de jazz maar niet houdt van de rauwheid van fusion, dan kan ik je dit album van harte aanbevelen. Het is een toegangspoort tot een prachtige vleugel van het jazzgebouw die je zowel boeiend als de moeite waard zult vinden. Als je hebt gehoord van Dave Brubeck maar nog nooit iets anders hebt meegemaakt dan korte fragmenten van “Take Five”, dan is dit een verstandige investering van je tijd. De man en de muzikanten met wie hij zich omringde namen nooit genoegen met minder dan het beste wat ze uit hun ziel konden toveren. Als je een kick krijgt van jazz die is gecomponeerd en gespeeld op een niveau dat je intellect prikkelt en je tegelijkertijd met je voeten laat tikken, dan hoop ik dat je niet zult aarzelen om je over te geven aan de wonderbaarlijke wereld van Dave Brubeck. Dit album is een geweldige plek om te beginnen.
= Full Album Play List =
= Track List =
