Jamiroquai

Vinyl Discography (complete):

Biography:

Jay Kay heeft muziek in zijn bloed. Nadat hij als kleine jongen zijn moeder, jazz- en vaudevillezangeres Karen Kay, op podia over de hele wereld had zien optreden, is het niet eens verwonderlijk dat hij eind jaren tachtig werd aangetrokken door de rare-groove-scene in Londen. Dat hij als tiener de hele nacht danste in de clubs van Ealing, West Londen. Op 17-jarige leeftijd maakte de slungelige jongen met het skateboard en de niet te missen voorliefde voor gekke hoofddeksels al zijn eigen tracks, zodat hij al snel zijn eerste contract tekende bij het invloedrijke dance label StreetSounds (het label van Morgan Khan).

Nog een paar jaar later, in 1992, had de inmiddels 22-jarige zijn voorliefde voor “funky music” samengebracht met zijn groeiende bezorgdheid voor de planeet, waarbij hij dit laatste uitte in een verwijzing naar de Iroquois (-iroquai) stam: onder de naam Jamiroquai werd hij getekend bij Acid Jazz Records en bracht hij “When You Gonna Learn?” uit, een eerste single, inderdaad een eerste onmiskenbaar, door blazers aangedreven, sociaal-politiek statement dat in de maanden die volgden echt niet meer weg te denken was. Toen het nummer even later opnieuw werd uitgebracht door Sony Records, had Jamiroquai een contract getekend voor acht albums (!). Ondertussen was Acid Jazz meer dan een label, het was een begrip, een geluid en een beweging, en het “Buffalo Man” logo van de band was alomtegenwoordig. Kortom, het was de geboorte van een nieuw muzikaal icoon.

Met zijn intelligente hooks, zijn uiterst dansbare grooves, zijn volstrekt unieke geluid was het debuutalbum “Emergency On Planet Earth” al een sensatie – en het kwam precies op het juiste moment, want het poplandschap was in die dagen meer dan verzadigd met geprefabriceerde plastic pop. Kay’s snelle scat vocals, de soul in zijn stem, de mix van zonnige vibes en coole blazers, kronkelende bassen – dit alles bracht een energie over, een positiviteit die je die zomer eigenlijk op elke hoek tegenkwam, want “Too Young To Die”, “Blow Your Mind” en “Emergency On Planet Earth” schalden uit ontelbare auto’s…

Nadat ze met hun eerste album al de aandacht op zich gevestigd hadden, gebruikte Jamiroquai de opvolger “Return Of The Space Cowboy” (1994), waarvan vier miljoen exemplaren verkocht werden, om de focus te verleggen van wereldwijde grieven naar conflicten in de binnensteden: ze klonken nu iets donkerder – en werden zo eindelijk de pioniers van de “urban music” uit het Verenigd Koninkrijk. Gepresenteerd door een sluier van drugsgebruik en frustratie, zetten ze met “Just Another Story”, “Light Years” en “The Kids” de rusteloosheid die zich verspreidde in de vroege jaren negentig op muziek, terwijl ze tegelijkertijd manieren toonden om uit de ellende te komen: “Half The Man”, “Stillness In Time”, “Space Cowboy” – dit waren zoetgevooisde tegendraadse ontwerpen, zo je wilt. Tot op de dag van vandaag heeft de Britse zender Kiss FM geen nummer zo vaak gedraaid als “Space Cowboy”, terwijl andere nummers van het tweede album dankbaar zijn uitgebuit als samplebronnen door mensen als Tupac, Missy Elliott of zelfs Calvin Harris.

Bevestigd door hun succes en nog zelfverzekerder dan voorheen – de wereldheerschappij lag nu immers binnen handbereik – besloot Kay om Jamiroquai een turboboost te geven voor hun derde album “Travelling Without Moving” (1996): Alles moest groter, lomper. De grooves, de refreinen, de danspasjes, de hits, de video’s, alles. Zelfs de maatschappijkritische factor en de hoeden moesten veel groter zijn. En het plan werkte, want Jamiroquai bereikte met album #3 daadwerkelijk de grote massa en kwam tegelijkertijd met tijdloze songs, om nog maar te zwijgen van verdere hoogtepunten in hun carrière en een hele reeks prijzen die ze ervoor in de wacht sleepten.

Ze trapten af met “Virtual Insanity”, een onweerstaanbare waarschuwing voor genetische manipulatie, inclusief een video die al even succesvol was als het nummer met bewegende vloeren, bewegende sofa’s en nog meer bewegende dansbewegingen van Kay. Op de intergalactische boogie van “Cosmic Girl” mocht een paarse Lamborghini de rol van hoofdrolspeler op zich nemen, waarna ook de door blazers gedragen feestnummers “Alright” en “High Times” ervoor zorgden dat de LP in totaal een dikke 12 miljoen exemplaren zou verkopen.

Jamiroquai verfijnde deze basis, de formule van interstellaire grooves, vederlichte arrangementen, dansvloer- en discoreferenties en een portie consciëntieusheid en visie, met de albums “Synkronized” (1999), “A Funk Odyssey” (2001), “Dynamite” (2005) en “Rock Dust Light Star” (2010), waaruit een lange reeks hits voortkwam: “Deeper Underground”, “Canned Heat”, “Little L”, “You Give Me Something”, “Love Foolosophy”, “Corner of the Earth”, “Feels Just Like It Should”, “Seven Days In Sunny June” of zelfs “White Knuckle Ride”.

En nu “Automaton”: Jamiroquai’s meest gefocuste, stringente – en vooral meest dansbare album sinds “A Funk Odyssey” uit 2001. Je vindt hier alles: club tracks die 100% tot op de puntjes geproduceerd zijn, ultra-precieze beat layering, weelderige bassen, space invader synthesizers, disco strings en, last but not least, massieve, aanstekelijke hooks die meer dan een beetje “Little L’s” catchiness echoën. Nummers met onmiskenbare titels als “Shake It On”, “Superfresh”, “Hot Property” en “Cloud 9” zijn gemaakt om dansvloeren in vuur en vlam te zetten – met refreinen die ervoor zorgen dat je er niet alleen op wilt dansen, maar ze ook collectief mee wilt zingen.

“Something About You” en “Summer Girl” daarentegen brengen de zonnestralen en het Riviera gevoel terug, waarna “Nights Out In The Jungle” en “Dr Buzz” ook plaats maken voor het sombere: De eerste is een hypnotiserende bas-track geïnspireerd door Amy Winehouse, waarin de zanger zich wijdt aan zijn eigen losbandigheid en eerdere escapades met celebrity-fotografen in de jaren negentig. “Dr. Buzz” daarentegen heeft iets wanhopigs, omdat het handelt over het probleem van de ongelijke behandeling van Amerikaanse Amerikanen van verschillende rassen (een onderwerp dat hij reeds had behandeld in “Emergency On Planet Earth”).

Als “Travelling Without Moving” nu Jamiroquai in turboversnelling was, dan is “Automaton” de versie met hyperdrive, want Jay Kay & Co. bewegen zich vanaf het allereerste begin in een heel ander melkwegstelsel. Daar belanden ze al met het titelnummer: inhoudelijk het directe vervolg op “Virtual Insanity”, is het nummer “Automaton” een echte cyber-funk alleskunner, waarin een robotachtige Kay met laserstraalsynthesizers op de digitale werkelijkheid schiet, om meteen daarna buitenaardse harmonieën en een post-apocalyptische video af te vuren.

“Het gaat over hoe kunstmatige intelligentie en technologie in het algemeen hun weg vinden in de wereld,” zegt Kay. “Over hoe wij als mensen zo langzaam het zicht verliezen op de aangename dingen, de eenvoudige en gewoon de mooie aspecten van ons bestaan en onze omgeving – inclusief intermenselijke relaties zelfs. We worden allemaal robots, “automaten”. We laten ons allemaal beheersen door onze telefoons, door onze computers. We vergeten de wereld om ons heen, inderdaad al die mooie, natuurlijke dingen die er zijn, die heel eenvoudige dingen.”

Jay Kay had het 25 jaar geleden al over de toekomst van onze planeet, maar de manier waarop hij dit oer-Jamiroquai thema deze keer aanpakt en naar de toekomst kijkt, voelt veel urgenter en persoonlijker aan. Dit kan te wijten zijn aan persoonlijke veranderingen: in de zeven jaar sinds de laatste LP is hij twee keer vader geworden en heeft hij nu twee dochters. En als je hem vraagt naar het slotnummer “Carla”, een supercasual seventies shimmy vol licht en liefde, opgedragen aan zijn oudste (wiens geboorte ook dit album een beetje heeft uitgesteld), is het nu 47-jarige voormalige feestbeest opeens heel ongewoon gereserveerd en bijna verlegen.

“Dit is nogal een emotioneel nummer voor mij. Het is heel eenvoudig. Het vat mijn diepste gevoelens samen. Er is niets aan overdreven, het is gewoon simpel en precies zoals ik het wilde. Het was absoluut belangrijk voor mij dat het nummer niet te plakkerig zou klinken – maar gewoon de vreugde die het met zich meebrengt op muziek zou zetten. Het was niet zo moeilijk om de juiste woorden te vinden, maar het was ook geen makkie – er waren tenslotte zoveel dingen die ik ermee wilde uitdrukken. Ik denk dat het een hele mooie afsluiter is van dit album.” Dan doet een andere gedachte hem glimlachen, en hij voegt eraan toe, “… omdat er tenslotte niets is dat de geest zo scherp maakt als het hebben van kinderen. Laten we eerlijk zijn.”

Kinderen krijgen, genoeg (vrije) tijd hebben, de muziek missen (niet zozeer de business eromheen) of gewoon je naam niet altijd in zinnen in de verleden tijd willen horen: Het maakt niet uit wat precies de aanzet was voor dit nieuwe hoofdstuk. Want wat nog belangrijker is, Jay Kay heeft ervoor gezorgd dat Jamiroquai op “Automaton” in de vorm van hun leven zijn.

“Natuurlijk wil je dat de mensen de dingen begrijpen,” besluit hij, terwijl hij een zwaai maakt om te beschrijven wat hem en zijn band zelfs na 25 jaar drijft. “Je wilt iets maken dat mensen kunnen meezingen. Het gaat dus om hits – maar hits waar je je eigen geluid niet voor hoeft op te offeren. Ik haat het wanneer artiesten geweldige nummers op hun eerste album hadden, maar dan vanaf het derde onherkenbaar zijn omdat ze plotseling willen klinken als de andere hippe acts. En natuurlijk is het niet altijd makkelijk om je eigen ding te doen en je daaraan te houden. Je moet dit ding koesteren, cultiveren, er soms voor vechten. En je moet het evenwicht bewaren – tussen wat mensen leuk vinden aan dit geluid en nieuwe elementen, zodat het spannend blijft voor jou. Dit evenwicht is de reden waarom wij nog steeds bestaan. En het is ook wat dit album maakt. Wat ik eigenlijk probeer te zeggen is dat als je dingen van ons hoort – je weet altijd meteen dat ik het ben.”